آیا با تفاوتهای مهریه عند المطالبه و عند الاستتاعه آشنا هستید ؟

مهریه، مالی است که در زمان جاری شدن صیغه‌ی عقد و نکاح، طبق توافق قبلی زوجین و براساس قوانین اسلام و رسوم اجتماعی، مرد به زن پرداخت می‌کند یا مکلف به پرداخت آن می‌شود.

قانون دو نوع مهریه را مشخص کرده است و مهریه به دو دسته عندالمطالبه و عندالاستطاعه تقسیم می‌شود.

بر اساس قانون هرگاه برای پرداخت مهریه، زمان و اجل معین نشده باشد، مهریه عندالمطالبه است.

اگر مهریه عندالمطالبه باشد به محض عقد، زن مالک مهر است و هر زمان که بخواهد می‌تواند مهریه‌ی خود را از شوهرش طلب کند.

اما اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، زمان پرداخت مهریه، هنگامی است که زوج، توانایی و استطاعت پرداخت مهریه را داشته باشد یعنی پرداخت آن منوط به استطاعت، زوج است.

البته صورت دیگری هم وجود دارد که بر اساس آن زن و شوهر می‌توانند مهریه را به صورت موجل تعیین کنند که در اینصورت پرداخت مهریه در زمان مقرر مورد توافق باید پرداخت شود و قبل از آن زوج حق مطالبه مهریه را ندارد.

مهریه عندالمطالبه شباهت زیادی به چک روز دارد (چک هایی که در همان لحظه که چک صادر می شود تاریخ همان روز در چک درج می شود)؛ یعنی به محض ایجاد رابطه رابطه زوجیت و محرمیت مهریه متعلق به خانم می باشد و مرد مکلف به پرداخت آن است. و تنها در صورتی مرد می تواند از پرداخت آن خودداری کند که ثابت شود، توانایی پرداخت آن را ندارد.

اما مهریه عندالاستطاعه همانطور که از نامش پیداست و بیان کننده استطاعت است، خانم در صورتی می تواند مهریه را از آقا مطالبه کند که مرد توانایی یا استطاعت پرداخت مهریه را داشته باشد.

و در این حالت این خانم است که می بایست اثبات کند مرد توانایی پرداخت مهریه را دارد و الزام مرد را به پرداخت مهریه از طریق دادگاه بخواهد.

عند المطالبه بودن مهریه به این معنی است که به محض امضای عقدنامه، زن اگر بخواهد می‌تواند با مراجعه به محاکم و دادگاه‌های خانواده یا مراجعه به اجرای ثبت بخواهد که مهر یا قسمتی از مهریه را بپردازد.

عندالاستطاعه بودن به این معنی است که زن زمانی می‌تواند مهریه خودش را مطالبه کند و مرد را ملزم به پرداخت آن کند که استطاعت پرداخت مهریه را به عهده زوج ببیند؛ یعنی مرد توان پرداخت داشته باشد، اگر توان پرداخت نداشته باشد زن این حق را نخواهد داشت.

بر این اساس خانمی که همه مهریه‌اش عندالمطالبه باشد مثل گذشته است و هر زمان که بخواهد می‌تواند آن را مطالبه کند، چه به صورت دادخواست در دادگاه خانواده و چه به صورت مطالبه‌ی اجرایی از طریق اجرای ثبت و اگر تمام مهریه خانم در عقدنامه جدید از وصف عندالاستطاعه برخوردار باشد، دیگر این دختر خانم نمی‌تواند مهریه‌اش را بخواهد مگر اینکه ضمن دادخواست مطالبه‌ی مهریه، لیست اموال و دارایی زوج را ارایه کند و به هر نحوی که هست ثابت کند که این آقا تمکن و قدرت پرداخت مهریه درخواستی ایشان را دارد.

درباره‌ی اضافه شدن دو شرط جدید به عقدنامه‌ها با محتوای «مهریه به صورت عندالمطالبه می‌باشد» و «مهریه به صورت عندالاستطاعه می‌باشد»، در قانون و در دفترچه عقدنامه تصریح شده است که زن به محض وقوع عقد مالک مهریه است و می‌تواند نسبت به آنچه زوج به عنوان مهریه تعهد کرده است، اقدام قانونی کند؛ این مهریه ممکن است عین یا وجه نقد باشد یعنی کافی است که مالیت داشته باشد و از لحاظ قانون، خلاف شرع و قانون نباشد.

در روزگار گذشته رسم معمول قراردادن اشیای غیرمنقول از قبیل خانه، زمین و ملک برای مهریه زنان بوده است، اما در روزگار فعلی پول و سکه جای خود را به اموال غیرمنقول برای اختصاص به مهریه زنان داده است.مهریه به محض مطالبه زوجه باید پرداخت شود و به عبارتی در اصطلاح حقوقی «حال» است؛ یعنی بدهی که زوج به گردن گرفته و از نظر فقهی و شرعی باید بپردازد و اگر از پرداخت آن طفره رفت می توان از طریق بخش اجرایی ثبت و مراجع قانونی آن را وصول کرد.